Ο Δρ Νίκος Ξανθούλης είναι Συνθέτης, Λυριστής, Επιστημονικός Συνεργάτης της Ακαδημίας Αθηνών και Αντεπιστέλλον Μέλος του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής. 
       Υπηρέτησε για 25 χρόνια ως κορυφαίος A' τρομπεττίστας της Ορχήστρας της ΕΛΣ από το 1984 έως το 2009. Από το 2009 έως το 2012 υπήρξε  υπεύθυνος των Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του ίδιου οργανισμού και αργότερα ως Καλλιτεχνικός Σύμβουλος της ΕΛΣ. 
       Ως σολίστ και ως συνθέτης έχει παρουσιασθεί σε πάνω από 30 χώρες. Υπήρξε   καλλιτεχνικός διευθυντής των Μουσικών Συνόλων της ΕΡΤ από το 2014 έως το 2015. Διευθυντής στο Δημοτικό Ωδείο Καλαμάτας και στο ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας. Έχει εκδώσει δεκαπέντε προσωπικούς δίσκους και συμμετείχε σε άλλους έξι ομαδικούς. 
        Συνθετικά έχει ασχοληθεί κυρίως με τις παιδικές όπερες δύο από τις οποίες έχουν ανεβεί στην Εθνική Λυρική Σκηνή και με τη μουσική για το Αρχαίο Θέατρο. Έχει συνεργαστεί με την Ασπασία Παπαθανασίου (επί δεκαετία) και με την Άννα Συνοδινού (Φεστιβάλ Αθηνών- Επιδαύρου). 
     Το Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Αμερικής του έχει απονείμει τη διάκριση Kress Luctureship δύο φορές για την έρευνά του πάνω στην Αρχαία Ελληνική Μουσική: το 2012-13 και το έτος 2017-18, οπότε και πραγματοποίησε διαλέξεις-κοντσέρτα στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια της Αμερικής (Berklee College, Stanford, Honolulu κ.α.). Τον Νοέμβριο του 2016 προσκλήθηκε και παρουσίασε τη δουλειά του στην Ιστορική Σχολή του Πανεπιστημίου Λομονόσοβ της Μόσχας. 
     Από το 2012 έχει αφιερωθεί στη μελέτη της αρχαίας ελληνικής λύρας για την οποία έγραψε το πρώτο σολιστικό έργο μετά από 1600 χρόνια σιωπής, «κοντσέρτο για αρχαία λύρα και συμφωνική ορχήστρα» το οποίο παρουσίασε στην Πολωνία (Γελένια Γκούρα) και στο Βερολίνο ( 30 και 31 Δεκεμβρίου 2015).
      Η Αντιγόνη για την οποία έγραψε τη μουσική και παίζεται για 6η συνεχή χρονιά στο θέατρο Luna της Μόσχας συγκαταλέγεται στις 5 καλύτερες κλασικές παραστάσεις της Ρωσίας. Από το 2017 το Κρατικό Μουσικό Θέατρο της Συμφερούπολης ανέβασε τις Τρωάδες με συνοδεία συμφωνικής ορχήστρας και το έργο έχει πλέον συμπεριληφθεί στο ρεπερτόριο του θεάτρου. Το καλοκαίρι του 2018 οι «Τρωάδες» κέρδισαν το θεατρικό Γκραν Πρι της Μόσχας ως η καλύτερη κλασική παράσταση της Ρωσίας. 
       Τον Μάιο του 2018 παρουσίασε την πρώτη παγκοσμίως μέθοδο εκμάθησης αρχαίας ελληνικής επτάχορδης λύρας σε δίγλωσση έκδοση (ελληνικά - αγγλικά). Τον Μάιο του 2019 έγραψε την μουσική για τον Οιδίποδα Τύραννο που ανέβηκε στο Ακαδημαϊκό Θέατρο του Βλαδιβοστόκ. Το 2020 στο ίδιο θέατρο ανέβηκε η παράσταση «Μαιτρ και Μαργαρίτα» του Μπουλγκάκοβ με δική του μουσική. Η συνεργασία του με τον βραβευμένο δραματουργό Χριστόφορο Χριστοφή έχει αποδώσει θεατρική μουσική για έξι έργα μέχρι σήμερα που έχουν ανεβεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και σε διάφορα φεστιβάλ. Τον Φεβρουάριο του 2023 παρουσίασε σε παγκόσμια πρώτη έργα δέκα συνθετών από έξι χώρες στο Μέγαρο Μουσικής της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. 

Από το εκπαιδευτικό έτος 2022-23 διδάσκει Ιστορία της Τέχνης στο Ωδείο Φίλιππος Νάκας.